Logopedist in het ZMLK-onderwijs: werken met kinderen met een stoornis in het Autistisch spectrum

Op de Dag van de Logopedie geven we graag het woord aan onze collega Marlies. Marlies werkt op een school voor Zeer Moeilijk Lerende Kinderen (ZMLK) en heeft in haar dagelijks werk te maken met kinderen met stoornissen in het Autistisch spectrum. Vandaag vertelt zij hoe haar dag eruitziet.

Er zijn gefingeerde namen gebruikt voor het schrijven van deze blog.

Autisme en Logopedie

Sinds een aantal jaar werk ik als logopedist op een ZMLK-school. Op deze school zitten veel kinderen met autisme. In deze blog schets ik een beeld van mijn werk als logopedist met kinderen met autisme. Dit zal ik doen aan de hand van een aantal kinderen. Verder zal ik nog een aantal kenmerken van autisme aangeven die ik vaak tijdens mijn werk tegen kom. Ik wil graag aangeven dat de kinderen waar ik mee werk een IQ hebben van onder de 70.

Timo– onderbouw
Ik start mijn dag op maandag om 8.15 uur met het voorbereiden van mijn behandelingen. Om 8.30 uur gaat de bel en komen de kinderen van de onderbouw naar binnen. Timo zit in het lokaal tegenover mij en is zijn jas aan het uittrekken. Hij blijft bij mijn deur staan en kijkt hoe ik mijn voorbereidingen aan het typen ben. Timo is gefascineerd door letters en hierdoor ook door typen. Het kost hem moeite om zijn aandacht naar de klas te verplaatsen en daar naar binnen te gaan. Later in de ochtend komt Timo voor behandeling naar mij. Met hem lees ik Pictoboekjes. Timo lijkt een fotografisch geheugen te hebben. Als hij de plaatjes één keer heeft gezien, kan hij deze ook lezen bij de andere zinnen. Naast letters heeft Timo een grote fascinatie voor auto’s en dan vooral voor de wieldoppen van deze auto’s.

Niels – onderbouw
Niels, uit de jongste groep, komt twee keer in de week bij mij voor logopedie. Bij Niels heb ik lang strijd gehad om met hem te kunnen werken. Het eerste half jaar heeft hij meer op de grond gelegen dan bij mij aan tafel gezeten. Op een gegeven moment ontdekte ik dat Niels graag iets wilde kiezen om mee te spelen. Als ik hem dit geef, gaat hij aan tafel zitten. Ik spreek met hem af dat hij met het gekozen speelgoed mag spelen als we hebben gewerkt. Vanaf nu heb ik met Niels een vast patroon om te werken: o Niels kiest iets om mee te spelen.
o Het gekozen speelgoed leggen we aan de kant.
o We voeren de oefeningen uit.
o Niels krijgt het gekozen speelgoed om mee te spelen.
o We gaan terug naar de klas.
Het is lastig om dit patroon in een andere volgorde uit te voeren. Als Niels bijvoorbeeld niet heeft gespeeld en ik geef aan dat we terug gaan naar de klas, wordt hij boos en ligt hij vaak weer op de grond. Niels werkt goed, mits we dit patroon aanhouden.

Jana – bovenbouw
Jana is een vrolijk meisje dat graag naar logopedie komt. Bij Jana zijn de autistische kenmerken vooral merkbaar doordat ze veel om bevestiging vraagt. Jana vraagt altijd wat we gaan doen. Bij haar houd ik ook altijd dezelfde volgorde aan. In het eerste jaar dat Jana bij mij kwam, tekende ik altijd wat we gingen doen. Vervolgens streepten we dit dan tijdens de behandeling af. Als Jana tussen de oefeningen door vraagt ‘wat gaan we doen?’, geef ik aan dat ze dit op het blaadje kan zien. Op dit moment is het voor Jana voldoende als ik haar vertel wat we gaan doen. Bij haar is het heel belangrijk te letten op de manier waarop je iets zegt. Jana kan iets al snel opvatten dat ze het niet goed heeft gedaan, terwijl dit niet het geval is.

Dean – bovenbouw
Bij Dean is de logopedie onlangs afgerond. Dean laat veel terugkerend gedrag zien. Zo zegt hij vaak: ‘’Marlies, Marlies, Marlies, Marlies, Marlies’’. Dean heeft geleerd dat hier niet op wordt gereageerd en ik pas reageer als hij één keer ‘’Marlies’’ zegt. Daarnaast heeft ook Dean een fascinatie voor letters en is hier dan ook veel mee bezig. Hij vindt het leuk om namen van kinderen of juffen te veranderen door er letters af te halen. Zo zei hij bij mij elke keer: ‘’Marlie’’. Ik heb hem uitgelegd dat dit niet mijn naam is en dat ik daar dan ook niet naar luister. Ik heb hem dit duidelijk gemaakt door zijn naam een keer te veranderen, hij vond dit niet leuk en kreeg toen door wat dit voor anderen betekende.

Opvallende kenmerken van autisme

o Veel jonge kinderen spreken niet of nauwelijks. Zij laten vaak geluiden horen. Typisch hierbij is dat zij vaak in het Engels wel dingen kunnen benoemen, bijvoorbeeld de dieren en de kleuren.
o Veel kinderen hebben een vaste structuur nodig, zowel in de klas als tijdens de logopedie. Als er iets in die structuur verandert, merk je dit aan de kinderen. Ze worden onrustig of laten ander gedrag zien.
o Kinderen hebben veel bevestiging nodig. Kinderen stoppen pas met vragen als iemand hierop reageert. Dit kan door even te zeggen: ‘’ik heb je gehoord’’ of ‘’wat wil je vragen?’’.
o Communicatie met kinderen met autisme is vaak eenzijdig. Als ik vraag naar het weekend of de vakantie van deze kinderen, beantwoorden ze alleen de vraag die ik stel. Ze zullen niet zo snel een vraag terug stellen.

Heb je vragen naar aanleiding van deze blog? Neem vrijblijvend contact op door een reactie achter te laten of te mailen naar info@detaalreis.nl.